Giáo dục STEM là gì? Đặc điểm và những ngộ nhận về mô hình này

1. Giáo dục STEM là gì? Một số thông tin thú vị về phương pháp này

Thuật ngữ STEM được tìm thấy rất nhiều khi người ta bàn luận về các chính sách giáo dục. Bên cạnh đó, STEM còn được coi như một phương pháp tiên tiến nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực khoa học và công nghệ nói chung. Sau này, STEM cũng được xem như một phương pháp giảng dạy trong nhà trường. Cũng từ đó mà giáo dục STEM, hay STEM Education, được ra đời.

1.1. Giáo dục STEM là gì?

1.1.1. Hiểu đúng về giáo dục STEM

Thuật ngữ STEM mà một cách viết tắt được tạo thành từ việc sử dụng 4 chữ cái đầu tiên của Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Mathematics (Toán học).

Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, STEM ám chỉ đến một phương pháp giáo dục giúp học sinh được tiếp cận với các kiến thức liên ngành trong quá trình học. Giáo dục STEM chú trọng đến nguyên tắc lồng ghép lý thuyết vào thực tế để học sinh hiểu rõ hơn và biết cách vận dụng những kiến thức được học để giải quyết các tình huống trong thực tế.

Như đã giải thích ở trên, 4 lĩnh vực cụ thể mà giáo dục STEM hướng tới đó là Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học. Không chỉ đẩy mạnh việc vận dụng các kiến thức được học để giải quyết các tình huống trong thực tế, giáo dục STEM còn kết nối trường học với những cơ quan, tổ chức và với cộng đồng.

Mặt khác, giáo dục STEM giúp học sinh chuẩn bị thật tốt cho tương lai sau này thông qua nguyên tắc giáo dục linh hoạt, không chỉ chú trọng đào tạo kiến thức mà còn đào tạo cho học sinh các kỹ năng mềm như kỹ năng làm việc nhóm, tư duy sáng tạo, kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề, tư duy phản biện…

1.1.2. Biểu hiện của giáo dục STEM

Như vậy, qua những chia sẻ trong phần trước thì bạn đọc đã hiểu được giáo dục STEM là gì. Nhìn chung, thuật ngữ STEM được sử dụng trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo để ám chỉ cho một phương pháp dạy học mới, chú trọng đến kiến thức liên ngành và liên môn học. STEM được triển khai với 4 môn học trọng tâm là khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.

Không chỉ trang bị cho học sinh những kiến thức về 4 môn học này và cách vận dụng kiến thức vào trong thực tế, phương pháp giáo dục STEM còm giúp học sinh nhận ra và hiểu rõ tầm quan trọng của 4 môn học này, từ đó học sinh sẽ học tập một cách tự nguyện chứ không phải là học tập một cách miễn cưỡng và chống đối mà không mang lại kết quả như ý.

Biểu hiện của giáo dục STEM rất đa dạng, thường thấy nhất đó là các tiết học thực hành chế tạo robot. Hiện nay, giáo dục STEM được áp dụng vào cả chương trình dành cho trẻ em mẫu giáo, chẳng hạn như học cách làm chong chóng, học cách làm cho bong bóng bay, học cách làm mô hình núi lửa…

Đây là một phương pháp giáo dục hiệu quả khi chỉ thông qua việc vận dụng hình thức vừa chơi vừa học để truyền tải kiến thức một cách có kết nối.

Đối với các em nhỏ, giáo dục STEM không hướng đến mục đích “nhồi nhét” kiến thức, mà chủ yếu là truyền cảm hứng học tập cho các em.
Chính vì tư tưởng hết sức tiến bộ như vậy nên giáo dục STEM đang ngày càng phổ biến hơn và được các quốc gia triển khai áp dụng, trong đó có cả Việt Nam.

1.2. Các cấp độ áp dụng giáo dục STEM

1.2.1. Giảng dạy theo phương pháp giáo dục STEM

Phương pháp giáo dục STEM được triển khai trong trường học và các trung tâm đào tạo ở tất cả các cấp độ. Các môn học trong chương trình STEM bao gồm khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học là những môn chủ yếu được lựa chọn để áp dụng giảng dạy theo phương pháp tiên tiến này.

Học sinh sẽ được dạy cách vận dụng lý thuyết vào thực tế và tiếp cận với toàn bộ các vấn đề theo cách tiếp cận liên môn. Mỗi buổi học nói riêng và toàn bộ chương trình học nói chung đều được thiết kế theo nguyên tắc giáo dục STEM. Mặt khác, mặc dù được thiết kế theo nguyên tắc giáo dục STEM nhưng thời lượng học tập vẫn phải được đảm bảo, không nhiều hơn cũng không ít đi.

1.2.2. Hoạt động trải nghiệm trong chương trình giáo dục STEM

Có thể coi đây là các hoạt động ngoại khóa, trong đó học sinh được tự mình trải nghiệm các ứng dụng  khoa học kỹ thuật và cách áp dụng chúng vào trong thực tiễn cuộc sống. Thông qua những hoạt động như vậy nhằm khơi gợi hứng thú học tập cho các em. Mặt khác, những hoạt động trải nghiệm lý thú và bổ ích như vậy cũng góp phần quảng bán và thay đổi nhận thức của xã hội về giáo dục STEM.

Nhiều trường học hiện nay đang tổ chức các câu lạc bộ STEM. Tại đây, các thành viên sẽ được tham gia vào các hoạt động của câu lạc bộ, các hoạt động ngoại khóa được tổ chức theo nguyên tắc giáo dục STEM.

1.2.3. Nghiên cứu khoa học kỹ thuật cho học sinh sinh viên

Các cuộc thi nghiên cứu và sáng tạo khoa học kỹ thuật đã không còn xa lạ đối với học sinh, sinh viên trong các trường học trên cả nước. Đây cũng là một cách ứng dụng giáo dục STEM vào trong môi trường học đường. Đây là hoạt động dành riêng cho những học sinh, sinh viên có năng lực và hứng thú với khoa học kỹ thuật.

Tham khảo thêm: Những thông tin cần biết về Bachelor

2. Đặc điểm và những ngộ nhận về mô hình giáo dục STEM

Mô hình giáo dục STEM tuy rằng không còn là khái niệm quá mới mẻ, tuy nhiên không phải tất cả mọi người đều hiểu rõ về mô hình này. “Giáo dục STEM” và “tích hợp STEM” là những thuật ngữ diễn tả chính xác nhất đặc điểm của mô hình giáo dục tiên tiến này.

Nhìn chung, mô hình giáo dục STEM tập trung chủ yếu vào hai chữ “tích hợp”, trong đó kiến thức của các bộ môn khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học được giảng dạy và tiếp cận theo hướng tích hợp. Điều này có nghĩa là khi bạn làm quen với một khái niệm mới trong lĩnh vực công nghệ, bạn sẽ được hướng dẫn tiếp cận với khái niệm đó không chủ theo góc nhìn công nghệ, mà còn theo góc nhìn khoa học, kỹ thuật và cả toán học.

Bên cạnh đó, giáo dục STEM chú trọng đến liên hệ và vận dụng lý thuyết để giải quyết và lý giải các tình huống trong thực tế. Các chuyên gia về giáo dục STEM cũng chú trọng rất nhiều đến việc đào tạo và rèn luyện kỹ năng mềm cho các em học sinh.. Trên hết, giáo dục STEM là một phương pháp giáo dục mang tính hệ thống.

Một số ngộ nhận về giáo dục STEM như: STEM chỉ là lập trình và lắp ráp robot, STEM yêu cầu cơ sở vật chất hiện đại, học STEM đánh mất đi cốt lõi tư tưởng nhân văn, học sinh nữ không phù hợp với giáo dục STEM… là những tư tưởng hết sức sai lầm.

Tham khảo thêm: Trợ lý làm những công việc gì và cần kỹ năng ra sao?

Hy vọng những thông tin được tổng hợp và chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn đọc có sự lý giải chính xác và chi tiết hơn về khái niệm giáo dục STEM là gì và bản chất cũng như tính chất của mô hình giáo dục STEM. Giáo dục STEM là một phương pháp giáo dục tiến bộ và ngày càng trở nên phổ biến hơn trên thế giới.